‘Daklozen zijn mensen zoals jij en ik’

Stap je de voordeur binnen, dan waan je je bijna op een schip. Een lange gang, enkel verlicht door tl-balken. Links en rechts de stalen wanden van zeecontainers. Op elke deur een andere naam. Midden in het pad zit een man op een stoel, terwijl hij geknipt wordt door een ander. Niet helemaal volgens de regels, maar je moet wat als de kapper dicht is. Dit is Wisselweg, een tijdelijke daklozenopvang van het Leger des Heils op een kantorenterrein in Almere. Twee lage gebouwen van felblauwe zeecontainers op een grasvlakte langs de weg. Razendsnel uit de grond gestampt toen corona zich aandiende.

In de container aan het eind van de gang woont Michael (34). Vlak voor nieuwjaar is hij binnen komen waaien. “Twee jaar geleden ben ik overgestapt naar de horeca. Achteraf geen handige keuze, want door corona raakte ik mijn baan kwijt. Op gegeven moment kon ik mijn rekeningen niet meer betalen. Een maand lang heb ik in mijn autootje geleefd. Maar toen ik op Tweede Kerstdag wakker werd achter het stuur, dacht ik: waar ben ik mee bezig? Toen heb ik de stap gezet om hiernaartoe te gaan. Gelukkig hadden ze een plek. Nu zijn we bezig om zaken aan te pakken: een uitkering aanvragen, solliciteren, straks een kamer zoeken. Ik hoop dat ik na de lockdown kan doorgroeien binnen de horeca.”

Ook al wonen hier 45 mensen, het is opvallend rustig in het pand. Uit een van de deuropeningen klinkt zachte reggaemuziek. In de recreatieruimte wacht een voetbaltafel op spelers. Mensen zitten vooral op hun kamer óf ze zijn buiten. Op het rokerspleintje, waar bewoners met elkaar staan te grappen.

Het beeld leeft dat daklozen vaak verslaafden zijn. Maar Marita Ceder, die hier als persoonlijk begeleider werkt, ziet juist “veel mensen zoals jij en ik. Door een echtscheiding, ontslag of schulden zijn ze in de problemen gekomen. In coronatijd komt dat extra hard aan, want je vindt minder snel onderdak bij familie of vrienden. Dan kun je zomaar dakloos zijn.”

Tijdens het traject in Wisselweg helpen Marita en haar collega’s deze mensen om de weg terug te vinden. “Meteen bij binnenkomst inventariseren we wat ze nodig hebben: van maatschappelijk werk of verslavingszorg tot een agressietraining. Sommigen hebben al een baan, maar anderen hebben jarenlang niet gewerkt. Die kunnen bij 50|50 in Almere weer gewend raken aan structuur en een baan. Als het goed gaat, kunnen ze dan na een aantal maanden doorstromen naar een eigen woonplek, al dan niet met begeleiding.”

Alle containers zijn standaard voorzien van bed, schappenkast en tafeltje. Oud-taxichauffeur Johan (61) heeft de boel opgefleurd met twee bankjes – “van m’n pas overleden moeder”. Zijn verhaal maakt pijnlijk duidelijk hoe je leven opeens kan vastlopen. Door corona had hij veel minder contact met zijn familie, die normaliter een oogje in het zeil hield. Hij stopte met het gebruik van zijn medicijnen en kreeg daardoor waanideeën.

“Ik haalde m’n hele huis leeg. Toen ik probeerde de stroomkabels uit de meterkast te halen, ben ik bijna geëlektrocuteerd. Ik heb vier weken in het ziekenhuis gelegen. Mijn huis was onbewoonbaar verklaard en uiteindelijk kwam ik hier terecht. Nu sta ik op de wachtlijst voor een aanleunwoning. Mét begeleiding: ik heb gewoon mensen nodig die me een beetje in de gaten houden.”

Wisselweg mag dan een provisorische locatie zijn, de opvang werkt opvallend goed. “Het geeft mensen rust dat ze hier een eenpersoonskamer hebben”, zegt projectleider Marion Cruden. “Logisch: ze hebben hun handen vol aan hun eigen problemen. Als je dan op een meerpersoonskamer komt, moet je ook nog dealen met de problemen van ánderen. De keerzijde is dat sommige mensen het wel érg gezellig vinden in hun eigen huisje. Het is aan ons om ze scherp te houden, zodat ze nieuwe stappen blijven zetten.”