Achteruitkijkspiegel

Ik controleer regelmatig in mijn achteruitkijkspiegel of ik misschien gevolgd word. De keren dat ik in onstuimige perioden voor mijn gemoedsrust een blokje om ben gereden, kan ik niet op één hand tellen.

In de groepsapp met alle collega’s uit ons basisteam is laatst ook een artikel doorgestuurd, getiteld: ‘Medewerkers jeugdzorg haken massaal af vanwege agressie: ‘Ben met een mes bedreigd’’. De collega die het doorstuurt, schrijft “Nou, dat mes herkennen wij wel hè?” Dit wordt door een aantal collega’s bevestigd. Zo uitzonderlijk is het dus niet. “Dit is inherent aan ons werk” is een uitspraak die vrijwel dagelijks tussen de muren van het kantoor weerklinkt. Het is naïef om te denken dat je als jeugdbeschermer niet met agressie te maken krijgt, ook al investeer je nog zo in een constructieve samenwerkingsrelatie met je cliënten.

In ons werk nemen we beslissingen waar altijd wel iemand niet blij mee is. En soms gaat dat gepaard met intimidatie en geweld. Het sluipt erin, je raakt er soms zelfs aan gewend. ’s Ochtends trek je je olifantshuid aan. Je roept af en toe ‘Dat is inherent aan ons werk’ en stort je op dat wat voor je ligt. Thuis vertel je lang niet over alle incidenten die je meemaakt. In zo’n dagelijkse gang van zaken kan het gebeuren dat je agressie en intimidatie als normaal gaat zien.

Natuurlijk is er begrip voor de pijn en het onvermogen waaruit agressie vaak voortkomt, maar het effect op ons is enorm. Geweld is nooit de oplossing. Werken in de jeugdzorg mag daar nooit door bepaald worden. Maar verwachten dat agressie helemaal verdwijnt, is niet realistisch. We moeten ervoor waken dat we deze agressie niet als normaal gaan beschouwen. Agressie heeft impact. Het gevaar is dat we door normalisatie van geweld vergeten goed voor onszelf te zorgen. Je wilt je niet ziekmelden na een traumatische gebeurtenis, omdat anderen daar de dupe van zijn. Er zijn namelijk altijd hulpverleners die jou nodig hebben en kinderen die teleurgesteld zijn als de jeugdbeschermer de afspraak verzet.

Of agressie de reden is dat veel collega’s vertrekken, weet ik niet. Feit is dat jaarlijks bijna 20 procent van de medewerkers weer vertrekt. Naar verwachting heeft de combinatie van agressie, complexiteit van de casussen en de hoge werkdruk hier zeker invloed op. Momenteel vinden er op politiek niveau gesprekken plaats over het verlagen van onze caseload. Natuurlijk zou die verlaging wat lucht geven, maar de agressie zal er niet mee afnemen. 

Nu hoor ik je denken: waarom werk je dan in hemelsnaam nog in de jeugdbescherming? Ondanks alles wat dit werk zwaar maakt, zou ik nergens liever werken dan op een plek waar ik het verschil kan maken tussen veilig en onveilig opgroeien. Juist als je met bloed, zweet en tranen zaait, is er gejuich als je iets moois oogst. En de oogst is dat het kind zich veiliger voelt. Zich weer kan ontwikkelen. Weer naar de toekomst durft te kijken.

En ja: we nemen heel veel gedrag voor lief, omdat we het kind willen helpen. Maar laten we niet vergeten dat het niet normaal is om voor alles en nog wat te worden uitgemaakt. Of zelfs doodsbedreigingen ontvangen, omdat een ouder onze bemoeienis niet kan waarderen. Het aankaarten hiervan is nu eenmaal onderdeel van ons werk geworden. Naast het kind ook voor jezelf opkomen, is pas écht inherent aan ons werk.