Ken je dat? Een barbecue bij de buren en dat iemand vraagt: “Wat doe jij eigenlijk voor werk?”. “Ik werk bij de reclassering” . Meteen aandacht en gespitste oren. Dit beroep blijkt van alles op te roepen.
“O ja? Werk je dan met criminelen? Ook moordenaars? Is dat niet gevaarlijk? En is het niet moeilijk dat je geen resultaat hebt, want dat heb ik in de krant gelezen, dat de meesten toch weer terugvallen?”
“Ja, ik werk ook met moordenaars”, zeg ik dan. “Maar ook met mensen die een brood hebben gestolen omdat ze honger hadden. Of die in de drugshandel zitten, of iemand hebben geslagen. Uit wanhoop, uit woede, of omdat ze gestoord zijn. En er zit altijd een verhaal achter. Het is de kunst om dat verhaal te vinden en het een nieuwe wending te geven. En de cijfers over recidive zeggen niets over die verhalen.”
Maar ik begrijp die vragen bij de barbecue wel. Ik herinner me nog mijn eerste gesprek bij de reclassering. In die tijd werkte ik met oorlogsslachtoffers, uit de tweede wereldoorlog. Maar dat werd langzamerhand steeds meer een soort “ouderenwerk”. Ik ging op zoek naar iets nieuws, een andere doelgroep. Een vriendin werkte bij de reclassering en vroeg of ik niet wilde komen solliciteren.
“Werken met criminelen? Dat is niks voor mij!”, zei ik. Ik had hetzelfde beeld voor ogen als de mensen bij de barbecue.
Maar die vriendin bleef aanhouden. “Ga dan eens met onze manager praten”, zei ze, “gewoon een oriënterend gesprek”. Uiteindelijk besloot ik dat het wel een goede oefening kon zijn om na zeventien jaar weer eens een sollicitatiegesprek te voeren. De baan hoefde ik dan niet te nemen.
Zo kwam ik in gesprek met de manager van de reclassering Leger des Heils, unit Den Haag. Hij pakte een leeg vel papier en schetste daarop wat de reclassering inhoudt en doet. Vroeghulp als iemand net is opgepakt, advies aan de Rechter-Commissaris om wel of niet te schorsen tot aan de rechtszitting. Onderzoek en advies voor de rechtszitting. Toezicht houden en begeleiden bij schorsing en na een voorwaardelijke veroordeling of bij voorwaardelijke invrijheidsstelling. Maar ook toezicht op gedetineerden die met een enkelband het laatste deel van hun straf buiten de gevangenis mogen doorbrengen. Daarbij krijg je te maken met alle soorten delicten, inderdaad van winkeldiefstal tot moord. En met alle culturen en verschillende achtergronden. Maar ook met Officieren van Justitie, advocaten, politie, casemanagers in gevangenissen, psychiaters, allerlei soorten hulpverleners, gemeentes, familie en werkgevers. Je moet kunnen luisteren, uitleggen, overtuigen. Soms strategisch zijn, soms ook je nek durven uitsteken.
‘Wow’, zei ik enigszins uit het veld geslagen, dit heb ik nooit geweten. Ik had geen idéé dat de reclassering dat allemaal doet. De manager keek me enthousiast aan. “Dit is toch een prachtig beroep? Denk er maar over na, ik kan je verzekeren dat je je hier nooit zult vervelen en dat je nog veel kunt leren.
Op de terugweg merkte ik pas halverwege dat ik al die tijd zat te fluiten in mijn auto. Drie weken later startte ik in mijn nieuwe baan als reclasseringswerker. En hij had gelijk: na ruim dertien jaar brengt nog steeds iedere dag iets nieuws. Ik verveel me nooit!
Over Pia
Ruim 13 jaar werk ik nu bij de reclassering. Daarvoor heb ik 17 jaar met oorlogsgetroffenen gewerkt. Je zou denken een omslag van slachtoffers naar daders. Dat is ook zo, maar ik heb in die 17 jaar ook heel wat daders ontmoet en de afgelopen 13 jaar vele slachtoffers. Er is altijd een verhaal met meerdere (onvermoede) kanten dat je moet kennen om de beweegredenen en de keuzes van iemand te begrijpen.
Dit jaar ben ik zestig geworden en ik had nooit gedacht dat dit zo’n mooie leeftijd is. In de kracht van mijn leven, vol energie en mèt die wijsheid die met de jaren komt voelt de tijd die ik voor de boeg heb als een grote rijkdom. De interesse voor mijn werk, zowel met slachtoffers als met daders, komt voort uit dezelfde passie als mijn liefde voor literatuur. Vanuit mijn zoektocht naar wat mensen beweegt: wat maakt hen tot wie ze zijn, wat brengt hen ertoe te doen wat ze doen? Ten kwade of ten goede? En daar dan woorden voor vinden die inzicht geven, verhelderen en prikkelen tot nadenken.
Iedere maand delen onze columnisten uit de reclassering wat zij meemaken in een zelfgeschreven column. Ze nemen je mee in hun dagelijkse werkzaamheden en schrijven op een eerlijke en creatieve manier over wat hen bezighoudt.
