Wat zenuwachtig en wiebelend staat hij bij het plantje. Hij twijfelt of hij nu het kaartje zal lezen of zal wachten tot we weg zijn. Dat het plantje in een knal paarse pot zit met roze lintjes erbij maakt hem helemaal niks uit, zo ontroerd is hij dat hij van een ons –of misschien wel überhaupt ooit van iemand- een housewarming cadeautje krijgt.
Hij was 17 toen hij als vluchteling vertrok uit een aanhoudend oorlogsgebied in Burundi. Sinds 2009 probeert hij een stabiel bestaan op te bouwen in Nederland, maar met een opleidingsachterstand, een taalbarrière en psychische kwetsbaarheid blijkt dit nog niet zo makkelijk. Op z’n zachts gezegd heeft hij een ‘kwade dronk’ waardoor hij vaak in contact met anderen in conflict raakt of zich agressief gedraagt richting politieagenten. Voor iemand die gebrekkig Nederlands spreekt, kan hij toevallig wel heel goed schelden.
Alcoholprobleem
De laatste jaren ontkende hij eigenlijk altijd zijn alcoholprobleem, kreeg een hekel aan hulpverlenende instanties, vertrouwde bijna niemand meer en wilde bijvoorbeeld zijn handtekening nergens meer onder zetten. Binnen de zorgtak gingen er allerlei horrorverhalen te ronde over zijn verleden. Hij zou misschíen kindsoldaat zijn geweest, hij zou misschíen zijn vader vermoord hebben zien worden, zijn zus zou misschíen verkracht zijn. Wat nou allemaal wel of niet waar is, ik weet het eerlijk gezegd nog steeds niet. Hopelijk zo min mogelijk.
Contact maken
We wilden hem niet (nog meer) ‘beknellen’ en gingen –meer gevoelsmatig dan heel doordacht- voor de aanpak van optimistisch motiveren. Hij kreeg daarom veel bewegingsruimte en kansen, waarschijnlijk meer dan gebruikelijk is binnen het kader van een reclasseringstoezicht. Hij was qua strafblad rijp voor de Inrichting Stelselmatige Daders (ISD), maar dat was in onze beleving een verregaande maatregel voor iemand die wel ontzettend zijn best deed om (legaal) te werken en langzaamaan durfde te uiten dat hij slapeloze nachten had en alcohol en wiet nodig had om het verleden naar de achtergrond te dwingen. Voor een jongen die zich schaamde voor wie hij was geworden. Bovendien zou zo’n zware straf ook zijn verblijfsvergunning asiel in gevaar brengen. Hij begon langzaamaan contact te maken, luisterde naar adviezen en stelde zijn moeder voor, een kleurrijke Afrikaanse vrouw die een andere taal sprak maar zich toch verstaanbaar maakte.
Bob Marley
Wat hebben we dan al wel bereikt? Hij heeft opnieuw leren vertrouwen. Bij ons afscheid schuift hij de meubels in zijn kamer opzij en moet ik voor de poster van Bob Marley, zijn ultieme held, gaan staan. De vlag van Burundi houden we samen boven ons hoofd terwijl er een foto wordt genomen. Hij huilt even. Om het plantje dwarrelt hij nog wat heen, besluit het kaartje vanavond pas te lezen. Bij de deur vraagt hij om een knuffel. Hier staat dan toch ineens een ‘kind’ voor me met behoefte aan genegenheid (en wellicht stiekem aan zo’n Wicky pakje met een rietje). De preek die ik misschien ga krijgen van collega’s en leidinggevenden, over afstand en nabijheid en onze rol als justitiële ketenpartner, neem ik maar even voor lief. Hij maakt namelijk, met allesbehalve agressie, contact.
Over Sofie
Soms omvat een werkdag zware stof om te verteren. Maar als ik met anderen praat over hun verkoop van ‘iets’ of het behalen van één of andere target, hoor ik dat mijn werkdagen vaak ook kunnen klinken als komische cartoons. En dan ben ik dankbaar om onderdeel te zijn van de chaos, de verdrietige werkelijkheden, de felle discussies die soms nodig zijn om muren af te breken, en het lachen met collega’s om wat we allemaal meemaken. Nu vier jaar werkzaam als reclasseringswerker bij het Leger des Heils neem ik, wie het lezen wilt, graag mee in deze bijzondere belevingswereld. Weer eens wat anders dan een formeel geanalyseerd advies aan een rechtbank, ook fijn!
Iedere maand delen onze columnisten uit de reclassering wat zij meemaken in een zelfgeschreven column. Ze nemen je mee in hun dagelijkse werkzaamheden en schrijven op een eerlijke en creatieve manier over wat hen bezighoudt. Op de hoogte blijven van nieuwe verhalen? Volg ons dan op LinkedIn!
